W grudniu 2014 roku minęła setna rocznica operacji limanowsko-łapanowskiej, która była jednym z przełomowych wydarzeń pierwszego roku wojny na froncie wschodnim. Z tej okazji – oprócz inscenizacji historycznej na wzgórzu Jabłoniec oraz konferencji naukowej w Limanowej – Polskie Towarzystwo Historyczne oddział w Limanowej wydało Podhalański Adwent 1914. Szkice z czasów Wielkiej Wojny Wacława Polakiewicza, zasłużonego popularyzatora historii lokalnej Podhala i Sądecczyzny, autora wielu wystaw muzealnych.
Podhalański Adwent 1914. Szkice z czasów Wielkiej Wojny to książka popularnonaukowa, bliżej jej do zbioru historycznych esejów niż rozprawy akademickiej. Jej tematem przewodnim są dzieje regionu – Podhala – w okresie poprzedzającym wojnę oraz w jej pierwszym roku. Tytułowy adwent to zarówno czterotygodniowy okres poprzedzający Boże Narodzenie roku 1914, ale także metaforyczny czas niepewności, niewiadomego jutra. Publikacja składa się z 3 części, zawiera archiwalne fotografie, mapy, poszczególne rozdziały rozpoczynają lub kończą rysunki.
Pierwsza część książki, zatytułowana W nadziei, smutku i trwodze,przedstawia obraz społeczeństwa Zakopanego i okolic w latach przedwojennych, a także w gorącym okresie pierwszych miesięcy walk. Autor opisuje znaczenie regionu dla formowania się organizacji niepodległościowych, nastroje mieszkańców na wieść o zbliżaniu się frontu.
Druga część – Bitwa pod Limanową – skupia się na wydarzeniach listopada i grudnia 1914 roku, na heroizmie walczących, pobitewnym krajobrazie. Mimo że bitwa ta kojarzy się głównie z walką węgierskich huzarów, autor nie odchodzi w swojej narracji od perspektywy działań niepodległościowych.
Ostatnia część jest poświęcona świadkom tych wydarzeń oraz ich znaczeniu dla przyszłych pokoleń. Sfera tradycji i mitu jest dla autora równie ważna jak przebieg samego starcia.
Publikacja ukazała się kilka miesięcy po premierze innej książki tego autora – Limanowa 1914 – wydanej nakładem wydawnictwa Bellona. Co ważne, autor – być może za sprawą recenzenta lub dyskusji na forach internetowych – wprowadził do swojej książki wiele poprawek (merytorycznych, ale i stylistycznych). Podhalański Adwent 1914 można polecić wszystkim miłośnikom historii, którzy cenią emocjonalny stosunek autora do opisywanej przeszłości. Książka stanowi spójną całość przedstawiającą „dramat ludzki, rozegrany i przeżyty w określonym czasie i przestrzeni” – jesienią i zimą 1914 r. na Podhalu.
Wacław Polakiewicz, Podhalański Adwent 1914. Szkice z czasów Wielkiej Wojny
Polskie Towarzystwo Historyczne oddział Limanowa, 2014
