Przeczytaj koniecznie: “Zapiski żołnierza”

Przyzwyczailiśmy się do lektury żołnierskich pamiętników. W ostatnich latach rodzime wydawnictwa przygotowały dla czytelników olbrzymi wybór wspomnień ludzi, którzy doświadczyli koszmaru Wielkiej Wojny. Na półkach w księgarniachznajdziemy zarówno prace wielkich wodzów, którzy po zakończeniu światowego konfliktu starali się usprawiedliwić swoje czyny lub przedstawić swoją wizję kampanii, jak również szeregowych żołnierzy, dla których wystarczającą udręką były szczury, błoto i głód. Dzięki wydawnictwu Claroscuro po raz pierwszy mamy okazję przeczytać tekst, których adresatem miało być dziecko.

Nakładem tego wydawnictwa ukazał się niewielkich rozmiarów tomik Zapiski żołnierza. Życie poilus opowiedziane dzieciom przez Renefera. Wspomniany Renefer, czyli Jean Constant Raymond Fontanet, to francuski architekt i malarz, który na Wielką Wojnę trafił m.in. jako topograf. Choć jegożycie nie było tak narażone na niebezpieczeństwo jak walczących na pierwszej linii pod Verdun, był zapewne świadkiem wszystkich okropności tego konfliktu. Powodowany tęsknotą za swoją8-letnią córką, nazywaną przez ojca Małą Śliczną Monde, zaczął wysyłać do niej listy, w których w sposób zabawny, nieraz ironiczny, opisywał okopową rzeczywistość. Każdy z nich był również ilustrowany przez autora – sylwetki żołnierzy, oficerów, jeńców czy cywili wprost nawiązywały do historii opowiedzianej w danym liście.

Z zapisków Renefera wyłania się obraz człowieka wrażliwego nie tylko na otaczające go cierpienie, ale chyba przede wszystkim obawiającego się o nastrój swojego dziecka. Rzeczywistość, którą nawet w dobie cenzury przedstawiano na tyłach frontu w sposób brutalny, ojciec opisywałjakowielkąprzygodę, a może nawet gręczy zabawęz przeciwnikiem. Czytając – a może przede wszystkim oglądając – trudno pozbyć sięwrażenia, że widzieliśmy już podobny motyw ochrony dziecka przed koszmarem prawdy o wojnie. Skojarzenia z filmem Życie jest piękne jest więc chyba słuszne.

Książeczka Zapiski Żołnierza jest bardzo niewielka, lektury w niej na góra pół godziny. Ale mimo to powinna znaleźć się na naszych półkach, zwłaszcza jeśli planujemy opowiedzieć co nieco o wojnie dzieciom. Warto ją co jakiś czasbrać do rąk i cieszyć się niezwykle klimatycznym wydaniem – nawiązującym oprawą i papierem do autentycznych brulionów żołnierzy, w których tworzyli swoje wojenne wspomnienia.